Kelimebaz 175 - İnfaz (Patreon)

11 Mayıs 2009

Türkiye’nin batısında aile dedin mi ya üç kişidir ya beş kişi, hadi kaynanayı da kat altı. De ki birine gıcık kaptın, bunu öldürmek yetmez soyunu kırmak lazım diye karar verdin. (Hasan Celal Bey gerçi Türkler asla soy kırmaz diyor ama bir kerecik oldu diyelim.) Adamla karısını, çocuklarını infaz edersin. Bilemedin baldız da gider. Üçüncü sayfada beş kolonluk haber olursun, o kadar.

Doğuda “aile” dediğin şey o değil ki? Bir kere birinci hatundan sekiz, ikincisinden altı çocuk var. Üstelik usul ve alışkanlık gereği erkek kardeşlerle onların çocukları da tek aile sayılıyor. Hatırı sayılır ailelerde kardeş çocuklarını bırak, kardeş torunları bile aynı ailenin ferdi muamelesi görüyor. Adam başı ortalama altı erkek çocuktan ikinci kuşakta 144, üçüncü kuşakta 1728 kişi eder basit bir hesapla. O zaman “aile boyu” iş yapmanın rengi değişir, av tüfeğini alıp gecekondu basmaya benzemez, organizasyon gerekir. Çıkınca da üçüncüye değil baş sayfaya manşet çıkarsın.

Peki sizce “aile boyu” katliamlar Türkiye’nin batısında mı daha yaygın sosyolojik gerçekliktir, doğusunda mı? Hele bir sayın bakın (internette gazete arşivlerine “infaz” diye girince binlerce sayfa geliyor”). Belli olmaz, belki “aile boyu güvenlik” arıyorsanız Mardin’e göçmeye karar verirsiniz.[1]

*

Arapça nun-fe-zal ile nüfûz “girmek” demek. İnfâz da bunun yaptırgan hali, “girdirmek” yani “sokmak”. Özel anlamı “bir yargı hükmünü yürürlüğe sokmak.” İlla idam olması gerekmiyor, her türlü hüküm olabilir. Buna 19. yüzyıldan eski sözlüklerde rastlamadım, sonradan çıkma bir anlam olmalı.

1980’lerdeydi sanırım, “yargısız infaz” deyimi dolaşıma girdi. Devir Kenan Evren devri, kahraman silahlı kuvvetlerimizin “vatan mevzubahisse yargı teferruattır” ilkesine yürekten bağlı olduğu günler. Yargıyla margıyla vakit kaybetmeye ne hacet? Önce vur, sonra nasıl olsa Hürriyet gazetesi yazar “tehlikeli terörist imha edildi” diye.

Son on sene içinde “yargısız” kelimesi de gereksiz görülüp atıldı, geriye infaz kaldı. Misal: Karısıyla konuşan eniştesini infaz etti. “Tasarlayarak ve ahlaken doğru olduğuna inanarak adam öldürme” anlamında kullanılıyor. Nereden nereye.

[1]Bu yazı Türk basın tarihine Bilge Köyü Katliamı adıyla geçen olay üzerine yazılmıştı. Mardin’in bir köyünde aynı aileden 44 kişinin öldürülmesiyle sonuçlanan olay, Kürtler hakkında üstü kapalı veya kapalı olmayan ırkçı yorumlara vesile oldu. Olaylara her zaman daha farklı bir açıdan da bakılabileceğini hatırlatmak istedim.