Kelimebaz 110 - Apron (Patreon)

20 Şubat 2009

Türkçede yeni türeyen tabirlerden biri apron, “havaalanlarında terminal ve hangar binaları çevresinde düzeltilip asfaltlanmış alan”. Hayatımız havaalanlarında geçiyor ya, mecburen öğreniyoruz. İngilizce apron aslında önlük demek, oradan mecazen isim takmışlar. Havadan bakınca öyle gözüküyordur.

Ta 14. yüzyıl başında Fransızcadan İngilizceye alınmış, Fransızca aslı naperon, önlük. Bu yanlış bölme hadisesine daha önce de değinmiştim (“eldiven” yazısında), İngiliz ağzında a napron deyimi olmuş an apron. O zamanın dil komiserleri kimbilir ne kadar dövünmüştür “vah, eyvah İngilizce elden gidiyor” diye.

Fransızca naperon bugün artık kullanılmayan bir sözcük. Masa örtüsü anlamına gelen nappe’ın küçültme ekiyle küçültülmüş hali, “örtücük” demek yani. Bunun direkt tercümesi olan bir başka İngilizce kelime de var, küçültme eki olan –kin ekiyle napkin. Ama anlam ayrışmış, apron mutfakta ya da atölyede takılan iş önlüğü, napkin ise yemek sırasında boyna bağlanan peçetenin adı.

Dağda hoplaya zıplaya akan dereler gibi nasıl bir yerden bir yere savrulmuş kelime, değil mi?